تکلیف نهایی افزایش قیمت بنزین

آسیانیوز ایران؛ سرویس اقتصادی:

در پی انتشار شایعات درباره افزایش قیمت بنزین، دولت به طور رسمی هرگونه برنامه برای افزایش ناگهانی نرخ این حامل انرژی را تکذیب کرد. علی احمدنیا، رئیس امور اطلاع‌رسانی دولت، در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی «ایکس» تأکید کرد که دولت هیچ برنامه‌ای برای افزایش قیمت بنزین ندارد. این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که بر اساس مصوبه اخیر هیأت وزیران در شهریور ۱۴۰۴، دولت موظف شده قیمت حامل‌های انرژی را به صورت تدریجی اصلاح کند. این مصوبه که در مهرماه ابلاغ شد، بر کاهش تدریجی فاصله قیمت بنزین و گاز سی‌ان‌جی تأکید دارد تا مردم به سمت استفاده از گاز به جای بنزین سوق داده شوند.

در مجلس شورای اسلامی نیز مواضع متفاوتی مشاهده می‌شود. از یک سو رضا سپهوند، عضو هیأت رئیسه کمیسیون انرژی مجلس، از احتمال طرح موضوع اصلاح قیمت حامل‌های انرژی در لایحه بودجه ۱۴۰۵ خبر داده و از سوی دیگر، برخی نمایندگان مانند رشیدی هرگونه افزایش قیمت را در شرایط کنونی رد می‌کنند. به نظر می‌رسد دولت و مجلس هر دو بر سر اصلاح تدریجی قیمت سوخت توافق دارند، اما در مورد زمان و شیوه اجرای این سیاست هنوز تصمیم قطعی اتخاذ نشده است.

بنزین در تقاطع سیاست و اقتصاد؛ تحلیل راهبرد دولت و مجلس

این موضوع را می‌توان از چند منظر تحلیل کرد:

۱. ابعاد اقتصادی

• ناترازی شدید بنزین

  اختلاف فاحش بین قیمت تمام‌شده و قیمت فروش

• بار مالی بر بودجه دولت

  سالانه میلیاردها دلار یارانه پنهان

• الگوی مصرف نادرست

  تشویق به مصرف بی‌رویه با قیمت‌های پایین

• تأثیر بر تراز تجاری

  نیاز به واردات بنزین علیرغم تولید داخلی

۲. راهبردهای پیش‌رو

• افزایش پلکانی

  الگوبرداری از مدل دولت اصلاحات

• هدفمندسازی یارانه

  تمرکز حمایت بر اقشار کم‌درآمد

• تغییر الگوی مصرف

  تشویق به استفاده از CNG

• مدیریت انتظارات

  جلوگیری از شوک قیمتی ناگهانی

۳. چالش‌های اجتماعی

• حساسیت افکار عمومی

  تجربه افزایش قیمت در سال ۱۳۹۸

• تأثیر بر تورم

  اثرات زنجیره‌ای بر قیمت کالاها و خدمات

• عدالت اجتماعی

  تأثیر متفاوت بر دهک‌های درآمدی

• فشار بر خانوارهای کم‌درآمد

  نیاز به مکانیزم‌های حمایتی

۴. الزامات سیاسی

• هماهنگی دولت و مجلس

  نیاز به اجماع برای اجرای موفق

• شفاف‌سازی

  مدیریت انتظارات و جلوگیری از شایعات

• زمان‌بندی مناسب

  انتخاب زمان بهینه برای اجرا

• ارتباطات عمومی

  تبیین ضرورت‌ها برای مردم

۵. تجارب تاریخی

• مدل پلکانی (۱۳۷۹-۱۳۸۴)

  افزایش تدریجی بر اساس نرخ تورم

• شوک قیمتی (۱۳۹۸)

  افزایش ناگهانی و اعتراضات گسترده

• درس‌های آموخته

  لزوم همراه‌سازی اجتماعی و برنامه‌ریزی دقیق

۶. چشم‌انداز آینده

• بودجه ۱۴۰۵

  محتمل‌ترین بستر برای اصلاح قیمت

• افزایش تدریجی

  احتمال بازگشت به مدل پلکانی

• هدفمندسازی

  امکان تفکیک قیمت برای گروه‌های مختلف

• تأکید بر CNG

  اولویت‌دهی به سوخت جایگزین

این تحلیل نشان می‌دهد که اگرچه افزایش قیمت بنزین اجتناب‌ناپذیر است، اما دولت به دنبال اجرای آن با کمترین آسیب اجتماعی است.