آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
جیاستریت مدعی شده که رویکرد دولت آمریکا در بازداشتن اسرائیل از اقدام نظامی، تنها ممکن است در کوتاهمدت مؤثر باشد. این یعنی راهکارهای فعلی برای حفظ صلح پایدار کافی نیست. نکته قابل تأمل در این گزارش، تغییر ادبیات مقامهای اسرائیلی است. آنها در محافل خصوصی از جنگ ۱۲روزه به عنوان "جنگ اول ایران" یاد میکنند که نشان از آمادگی ذهنی برای درگیری گستردهتر دارد. از سوی دیگر، ایران نیز به گفته این گزارش، بعید است بار دیگر غافلگیر شود. این نشان میدهد که طرفین احتمالی درگیری، خود را برای سناریوهای مختلف آماده میکنند.
گزارش جیاستریت بر این موضوع تأکید دارد که در دور بعدی درگیریها، تمرکز حملات به شکل تهاجمیتری بر برنامه موشکی و ساختار حکومتی ایران خواهد بود. این یعنی دامنه درگیریهای احتمالی میتواند گستردهتر باشد. این هشدارها در حالی مطرح میشود که منطقه خاورمیانه پس از جنگ ۱۲روزه، شاهد تنشهای متعدد دیگری نیز بوده است. کارشناسان معتقدند ثبات در منطقه نیازمند راهکارهای اساسیتر است.
زمینههای تنشزای منطقهای
منطقه خاورمیانه در سالهای اخیر شاهد تحولات گستردهای بوده است. تغییر معادلات قدرت و ظهور بازیگران جدید، ثبات منطقه را تحت تأثیر قرار داده است. جنگ ۱۲روزه ایران و اسرائیل نقطه عطفی در روابط منطقهای محسوب میشود. این درگیری نشان داد که امکان رویارویی مستقیم بین ایران و اسرائیل وجود دارد. عدم وجود توافقنامه رسمی و مکتوب پس از جنگ ۱۲روزه، فضای بیثباتی را ایجاد کرده است. این خلأ قانونی میتواند بهانهای برای آغاز درگیریهای جدید باشد.
تحول در راهبردهای نظامی
ادعای گزارش جیاستریت درباره تغییر تمرکز حملات به برنامه موشکی و ساختار حکومتی ایران، نشان از تحول در راهبردهای نظامی دارد. این تغییر میتواند تبعات گستردهای داشته باشد. آمادهسازی هر دو طرف برای دور بعدی درگیری، نشان میدهد که طرفین درسهای مختلفی از جنگ اول گرفتهاند. این آمادهسازی میتواند شامل توسعه توانمندیهای دفاعی و تهاجمی باشد. تغییر اصطلاحات از "جنگ ۱۲روزه" به "جنگ اول ایران" نشان از تغییر نگرش راهبردی در اسرائیل دارد. این تغییر ادبیات میتواند نشاندهنده آمادگی برای درگیری طولانیتر باشد.
نقش بازیگران بینالمللی
نقش آمریکا به عنوان متحد اصلی اسرائیل در این معادله بسیار مهم است. گزارش جیاستریت به وضوح به محدودیتهای تأثیرگذاری آمریکا اشاره کرده است. دونالد ترامپ و دولت آمریکا اگرچه میتوانند در کوتاهمدت اثر بازدارنده داشته باشند، اما این تأثیر ممکن است پایدار نباشد. این موضوع نگرانیهایی را ایجاد میکند. سازمانهای بینالمللی و نهادهای دیپلماتیک نیز در این میان نقش مهمی ایفا میکنند. فقدان مکانیسمهای کارآمد دیپلماتیک میتواند خطر جنگ را افزایش دهد.
پیامدهای احتمالی درگیری
درگیری احتمالی دوم میتواند پیامدهای گستردهتری نسبت به دور اول داشته باشد. گسترش دامنه درگیری به برنامه موشکی و ساختار حکومتی میتواند تبعات غیرقابل پیشبینی داشته باشد. اثرات منطقهای چنین درگیریای میتواند بسیار گسترده باشد. کشورهای همسایه و بازیگران منطقهای ناگزیر از این درگیری تأثیر خواهند پذیرفت. پیامدهای اقتصادی درگیری نیز قابل توجه خواهد بود. اختلال در مسیرهای تجاری و افزایش قیمت نفت از جمله این اثرات است.
راهکارهای پیشگیرانه
- تقویت دیپلماسی و گفتوگو ضروریترین راهکار برای جلوگیری از جنگ است. ایجاد کانالهای ارتباطی مستقیم میتواند به کاهش تنش کمک کند.
- مکانیسمهای اعتمادسازی بین طرفین میتواند فضای بیاعتمادی کنونی را کاهش دهد. این مکانیسمها نیازمند مشارکت بازیگران بینالمللی است.
- تقویت نهادهای نظارتی منطقهای نیز میتواند به کاهش تنش کمک کند. وجود ناظران بیطرف میتواند از بروز سوءتفاهم جلوگیری کند.