آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
اخبار عجیبی درباره وضعیت سد کرج در روزهای گذشته در فضای رسانهای کشور منتشر شده است. خبری که واکنشهای رسمی متعددی را به دنبال داشته است. بر اساس گزارش اولیه روزنامه «پیام سپیدار» در هجدهم آبانماه، ادعا شده بود که در بستر خشک سد کرج تعداد ۷۴ پیکر مجهولالهویه کشف شده است. این گزارش بعداً از نسخه آنلاین این روزنامه حذف شد. در گزارش اولیه اشاره شده بود که این پیکرها عمدتاً با دست و پای بسته و در پوششهایی مانند پلاستیک، فرش و موکت در سد رها شده بودند. همچنین ادعا شده بود که مقامات قضایی و امنیتی درباره هویت و علل مرگ آنها اطلاعرسانی نکردهاند. این خبر به سرعت در فضای مجازی و توسط برخی رسانهها بازنشر شد. اما دیری نپایید که واکنشهای رسمی برای تکذیب این خبر آغاز شد.
مدیرعامل خانه مطبوعات استان البرز به همراه جمعی از مسئولان استانی با انتشار بیانیهای رسمی، این خبر را کاملاً تکذیب کردند. آنها این ادعا را شایعهای بیاساس خواندند. رضا عباسزاده، مدیرعامل خانه مطبوعات استان البرز، در گفتوگو با معاون سیاسی، امنیتی و انتظامی استانداری البرز بر کذب بودن این خبر تأکید کرد. او هدف از انتشار این خبر را ایجاد تشویش اذهان عمومی دانست. معاون سیاسی، امنیتی و انتظامی استانداری البرز نیز با اشاره به پیامدهای روانی و اجتماعی چنین شایعاتی، بر ضرورت اطلاعرسانی گسترده تکذیب این خبر تأکید کرد. فرماندار کرج و مدیرعامل شرکت آب منطقهای البرز نیز به طور جداگانه این خبر را تکذیب کرده و آن را ساخته و پرداخته رسانههای معاند خواندند.
بررسی سیر انتشار خبر و تکذیب آن
خبر کشف پیکرها ابتدا توسط یک روزنامه محلی منتشر شد اما به سرعت تکذیب گردید. این نشاندهنده اهمیت راستیآزمایی اخبار قبل از انتشار است. حذف خبر از نسخه آنلاین روزنامه نشان میدهد که خود رسانه نیز به نادرستی خبر پی برده است. سرعت عمل مسئولان در تکذیب خبر نشان از حساسیت موضوع و اهمیت شفافیت اطلاعاتی دارد.
اهداف احتمالی پشت انتشار چنین اخباری
به گفته مسئولان، هدف از انتشار چنین اخباری ایجاد تشویش اذهان عمومی است. تخریب اعتماد مردم به نهادهای داخلی از دیگر اهداف عنوان شده برای انتشار این قبیل اخبار است. ایجاد ناامنی روانی در جامعه میتواند از پیامدهای انتشار چنین شایعاتی باشد.
مسئولیت رسانهها در قبال انتشار اخبار
رسانهها مسئولیت دارند پیش از انتشار اخبار، از صحت آنها اطمینان حاصل کنند. خانه مطبوعات بر دقت و صحتسنجی در بازنشر اخبار تأکید کرده است. انتشار اخبار نادرست میتواند اعتماد عمومی به رسانهها را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
پیامدهای اجتماعی و روانی شایعات
شایعات میتوانند موجب ایجاد نگرانی و اضطراب در جامعه شوند. اعتماد عمومی به نهادهای حاکمیتی ممکن است تحت تأثیر چنین شایعاتی قرار گیرد. آسیبهای روانی ناشی از شایعات گاهی اوقات جبرانناپذیر هستند.
راهکارهای مقابله با شایعهپراکنی
- برخورد قانونی با منتشرکنندگان اخبار دروغین ضروری است.
- افزایش سواد رسانهای مردم میتواند در مقابله با شایعات مؤثر باشد.
- شفافیت نهادهای رسمی در انتشار اطلاعات میتواند مانع از گسترش شایعات شود.