آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
روابط آمریکا و ونزوئلا در سالهای اخیر یکی از پرتنشترین روابط بینالمللی بوده است. تحریمهای شدید آمریکا علیه ونزوئلا و به رسمیت نشناختن دولت مادورو از سوی واشنگتن، فضایی ملتهب بین دو کشور ایجاد کرده بود. اکنون خبری غیرمنتظره از تماس تلفنی میان رؤسای دو کشور منتشر شده است. این تماس میتواند نشانهای از تحول احتمالی در روابط دو کشور باشد. بر اساس گزارش نیویورک تایمز، دونالد ترامپ هفته گذشته با نیکلاس مادورو گفتوگوی تلفنی داشته است. این اولین تماس مستقیم رهبران دو کشور در سالهای اخیر محسوب میشود.
در این تماس تلفنی، مارکو روبیو وزیر امور خارجه آمریکا نیز حضور داشته است. حضور وی نشان میدهد این گفتوگو در سطح بالای دیپلماتیک انجام شده است. موضوع اصلی گفتوگو احتمال برگزاری یک دیدار در آینده عنوان شده است. اگرچه هنوز هیچ برنامهریزی مشخصی برای چنین دیداری انجام نشده است. این تماس در شرایطی صورت میگیرد که آمریکا فشارهای نظامی و دیپلماتیک خود بر ونزوئلا را افزایش داده است. همین امر باعث شده این گفتوگو جنبهای غیرمنتظره و قابل تأمل پیدا کند. تحلیلگران روابط بینالملل این تماس را نقطه عطفی در روابط دو کشور میدانند. این اقدام میتواند نشانهای از تغییر استراتژی آمریکا در قبال ونزوئلا باشد. پاسخ دولت ونزوئلا به این تماس و تحولات بعدی میتواند تأثیر قابل توجهی بر معادلات منطقهای داشته باشد. ادامه این روند گفتوگو میتواند به کاهش تنشهای موجود بین دو کشور بینجامد.
زمینههای تاریخی روابط دو کشور
روابط آمریکا و ونزوئلا در دو دهه گذشته همواره با تنش همراه بوده است. از زمان به قدرت رسیدن هوگو چاوز در ونزوئلا، روابط دو کشور رو به تیرگی گذاشت. سیاستهای ضد آمریکایی چاوز و سپس مادورو، همواره با واکنش تند واشنگتن روبرو شده است. دونالد ترامپ در دوره ریاستجمهوری خود، سختترین مواضع را در قبال ونزوئلا اتخاذ کرد. به رسمیت نشناختن دولت مادورو، تحریمهای گسترده و حمایت از خوان گوآیدو به عنوان رئیسجمهور موقت، از جمله این اقدامات بود. این سیاستها باعث تشدید بحران در روابط دو کشور شد. در چنین شرایطی، تماس تلفنی ترامپ با مادورو اقدامی غیرمنتظره و قابل تأمل است. این اقدام میتواند نشانهای از تغییر در راهبرد کلی آمریکا نسبت به ونزوئلا باشد. تحلیلگران این تماس را نقطه عطفی در روابط دو کشور میدانند.
اهداف و انگیزههای آمریکا
بررسی انگیزههای آمریکا از برقراری این تماس نیازمند تحلیل دقیق تحولات منطقهای است. احتمالاً واشنگتن به این نتیجه رسیده که سیاست فشار حداکثری بر ونزوئلا به اهداف مورد نظر نرسیده است. ادامه این سیاخت میتواند هزینههای بیشتری برای آمریکا داشته باشد. مسئله نفت ونزوئلا نیز از عوامل مؤثر در این تغییر رویکرد میتواند باشد. ونزوئلا دارای بزرگترین ذخایر نفت خام جهان است و آمریکا همواره به دنبال تأثیرگذاری بر بازار جهانی نفت بوده است. عادیسازی روابط میتواند به تحقق این هدف کمک کند. همچنین تغییر موازنه قدرت در منطقه آمریکای لاتین میتواند از دیگر عوامل این تغییر رویکرد باشد. افزایش نفوذ چین و روسیه در ونزوئلا، نگرانیهایی را در واشنگتن ایجاد کرده است. آمریکا ممکن است به دنبال بازپسگیری ابتکار عمل در منطقه باشد.
واکنشهای احتمالی ونزوئلا
دولت ونزوئلا میتواند از این تماس به عنوان فرصتی برای شکستن انزوای بینالمللی استفاده کند. سالها تحریم و فشار بینالمللی، اقتصاد ونزوئلا را با مشکلات جدی روبرو کرده است. عادیسازی روابط با آمریکا میتواند راهگشای خروج از بحران باشد. با این حال، مادورو باید نگران واکنش نیروهای وفادار به آرمانهای چاوز نیز باشد. هرگونه عادیسازی روابط با آمریکا ممکن است با مخالفت جناحهای تندرو درون حکومت ونزوئلا روبرو شود. مادورو باید بین منافع ملی و حفظ وفاداری ایدئولوژیک تعادل برقرار کند. ونزوئلا همچنین میتواند از این فرصت برای بهبود وضعیت اقتصادی خود استفاده کند. لغو تحریمها و دسترسی به بازارهای بینالمللی میتواند به حل بحران اقتصادی این کشور کمک کند. این موضوع میتواند انگیزه قوی برای همکاری باشد.
تأثیرات منطقهای و بینالمللی
این تحول دیپلماتیک میتواند تأثیرات گستردهای در منطقه آمریکای لاتین داشته باشد. بسیاری از کشورهای منطقه که تحت تأثیر سیاستهای آمریکا نسبت به ونزوئلا بودند، ممکن است سیاستهای خود را بازبینی کنند. روسیه و چین به عنوان متحدان اصلی ونزوئلا، قطعاً این تحول را با دقت رصد خواهند کرد. کاهش تنش بین آمریکا و ونزوئلا میتواند بر نفوذ این کشورها در منطقه تأثیر بگذارد. واکنش مسکو و پکن به این توسعه قابل پیشبینی نیست. در سطح بینالمللی، این اقدام میتواند الگویی برای حل سایر بحرانهای بینالمللی باشد. نشان میدهد که حتی در پرتنشترین روابط، راه برای گفتوگو و دیپلماسی باز است. این میتواند پیام مثبتی به سایر نقاط بحرانخیز جهان باشد.
چشمانداز آینده و سناریوهای محتمل
چشمانداز آینده روابط دو کشور به عوامل متعددی بستگی دارد. سناریوی خوشبینانه شامل تداوم گفتوگوها و عادیسازی تدریجی روابط است. در این صورت شاهد کاهش تحریمها و بهبود روابط اقتصادی خواهیم بود. سناریوی محافظهکارانه حفظ گفتوگوها در سطح محدود و بدون تحول اساسی است. در این حالت روابط دو کشور در سطح کنونی باقی میماند اما از تشدید بیشتر تنش جلوگیری میشود. سناریوی بدبینانه نیز شکست گفتوگوها و بازگشت به سیاست فشار حداکثری است. در این صورت روابط دو کشور به وضعیت قبلی بازگشته و حتی ممکن است شاهد تشدید تنش باشیم. تحقق هر یک از این سناریوها به عوامل متعدد داخلی و بینالمللی بستگی دارد.