آسیانیوز ایران / یزد ؛ اتاق بازرگانی بخشهای گستردهای را در بر میگیرد؛ از صنعت تا معدن، از تجارت تا کشاورزی، از بازاریابی در بازارهای بینالمللی تا معرفی ظرفیتهای استان در حوزه صادرات. همین گستردگی، امتیاز ویژهای به اتاق میدهد. شاید اتاق بازرگانی برای فعالان و دستاندرکاران اقتصادی استان شناختهشده باشد، اما ضروری است شهروندان نیز با ظرفیتهای این نهاد آشنا شوند..
گویی زیر پوست مدیریت اقتصادی استان، سازمانی عریض و طویل وجود دارد که میتواند ظرفیتسازی و راهگشایی کند؛ میتواند اقتصاد استان را در مسیر توسعه قرار دهد؛ میتواند ترمه یزد را جهانی و برای شیرینی یزد بازارهایی در کشورهای مختلف ایجاد کند..
اما برای اینکه این پتانسیل اثرگذاری گسترده به منصه ظهور در سطح قابل توجهی برسد، ضروری است شفافیت به عنوان اصل اساسی فعالیت اتاق همیشه مورد توجه باشد. شفافیت و اعتماد دو رفیق جدانشدنیاند؛ هرچه شفافیت پررنگتر باشد، اعتماد نیز افزایش مییابد و لازمه هر موفقیت اقتصادی اعتماد است. علاوه بر شفافیت که لازمه هر بنگاه اقتصادی می باشد، پذیرش ظرفیتهای اتاق از سوی مردم و مسئولان نیز ضروری است..
اتاق بازرگانی متولی مبادلات بینالمللی، از جمله صادرات و واردات است و این مأموریت بدون مراوده مستمر با کشورهای مختلف امکانپذیر نیست. هرچه تعداد کشورهای طرف همکاری بیشتر باشد، نشاندهنده توانایی بالاتر اتاق در بازاریابی برای کالاهای استان است.
بنابراین، پذیرش سفرهای بینالمللی به عنوان یک اصل بنیادین در مبادلات بازرگانی، اجتنابناپذیر است از این رو پای صحبت محمد سپهر دبیر کل اتاق بازرگانی یزد نشسته ایم.
سپهر، دبیرکل اتاق بازرگانی یزد تاریخچه اتاق را مرور کرد: «اتاق یزد در سال ۱۳۱۰ توسط گروهی از تجار یزدی با ده تا دوازده عضو شروع شد و حالا حدود ۲۰۰۰ عضو دارد». در سطح بینالمللی، اتاق را پارلمان بخش خصوصی مینامند؛ زیرا نمایندگان بخش خصوصی در آن حضور دارند و از حقوق این بخش دفاع میکند. اتاق بازرگانی نه دولتی است نه خصوصی، بلکه یک NGO است که بودجه آن از حق عضویت سالانه اعضا و هزینه صدور کارت بازرگانی تامین میشود و هیچ بودجه دولتی ندارد. هدف اصلی اتاق، خدمت رسانی به اعضا اتاق است.
اعزام و پذیرش هیئت تجاری مهمترین فعالیت اتاقهای بازرگانی
سپهر با اشاره به فعالیتهای خاص اتاق که بدون حضور اتاق متوقف میشوند، گفت: مهمترین کار ما اعزام و پذیرش هیئتهای تجاری است. برای مثال، در آذرماه نمایشگاه صنایع غذایی در یزد برگزار میشود و اتاق از دو تا سه کشور و چند کارشناس متخصص دعوت کرده است. هزینه سفر هر نفر بیش از صد میلیون تومان است، اما این حضور سود مالی برای اتاق ندارد. در عوض، هیئتها از صنایع غذایی یزد بازدید میکنند، مذاکرات انجام میدهند و اغلب قراردادهایی بسته میشود. اتاق همچنین جلسات خصوصی بین فعالان یزدی و مهمانان خارجی ترتیب میدهد.
در زمینه اعزام هیئتها، نیز به همین شکل است بهعنوانمثال اعزام هیئت به نمایشگاه "گلفود" دبی به این صورت بود که اتاق بخشی از هزینه را تقبل میکند و شرکتها نیز سهمی میپردازند.
سال گذشته، بیست شرکت یزدی در این سفر شرکت کردند. علاوه بر بازدید از نمایشگاه، برنامههای جانبی مانند دیدار با رایزن بازرگانی ایران، نشست با ایرانیان موفق در امارات و جلسات تخصصی برگزار شد.
سپهر تأکید کرد: اگر اتاق این کارها را نکند، هیچکس دیگر نمیتواند به دلیل هزینههای بالا انجام دهد. دولت این هزینهها را قبول نمیکند و بخش خصوصی نیز باید به سود خودش فکر کند. اتاق اجازه درآمدزایی خارج از چارچوب قانونی ندارد و فعالیتهایش برای منفعت کل صنعت است.
سپهر تصور غلط درباره اعزام هیئتها را رد کرد و گفت: این سفرها تفریحی نیست و بودجه دولتی ندارد. در تحریم، اینها کورسوی امید برای ارتباطات است.
ظرفیت تولید کشور بیش از نیاز داخلی است و بدون بازار خارجی، کارخانهها تعطیل میشوند.
حضور در نمایشگاهها برای شناساندن ظرفیتهای استان به سایر کشورها ضروری است.
در این میان اتاقها نقش کلیدی در حفظ ارتباطات و معرفی ظرفیتها دارند.
دبیرکل اتاق یزد ادامه داد: در شرایط تحریم که مبادلات تجاری سخت شده است، اتاقهای بازرگانی برای دورزدن تحریمها تلاش میکنند و موفق هم بودند به طور مثال برای اعزام هیئتی به آلمان، به دلیل تعطیلی سفارت آلمان در ایران، ویزا صادر نمیشد. در نهایت، از طریق ارتباط با سفارت اسپانیا ویزا گرفتند و اعضا ابتدا به اسپانیا رفتند سپس به آلمان. این کار هزینههای اضافی برای اتاق داشت.
در حال حاضر که همکاری با اروپا محدود است، تمرکز اتاق بر کشورهای همسایه مانند عراق، افغانستان و پاکستان است. روابط با افغانستان خوب است؛ زیرا مرزهای پاکستان بسته شده و ایران مسیر اصلی تجارت شده. حتی با روسیه که تحریم است، فرصتهایی وجود دارد.
سپهر گفت: با محدودیت همکاری با سنگاپور و مالزی به دلیل تأثیر آمریکا، از کانالهای دیپلماتیک در ایران استفاده میکنیم.
برای مثال، سفیران ویتنام و تایلند دعوت شدند تا فرصتهای گردشگری، طلا و سنگهای قیمتی بررسی شود.
سپهر تأکید میکند: اتاق بازرگانی با دعوت از سفیران و برگزاری جلسات برای معرفی ظرفیتهای استان راه را برای ورود سرمایهگذاران باز میکند؛ اما پیگیری و به ثمر نشستن این ارتباطات بر عهده فعالان اقتصادی است.
شورای گفتگو راه حل بن بست های اقتصادی
. خدمات اتاق بازرگانی یزد از مشاوره تا شورای گفتگو یکی دیگر از وظایف کلیدی اتاق، صدور کارت بازرگانی و گواهی مبدأ است.
سپهر توضیح داد که اتاقها با هم ارتباط دارند و زیر نظر اتحادیه اتاقهای بازرگانی بینالمللی (ICC) فعالیت میکنند که قوانین تجاری جهانی؛ مانند گمرک، حملونقل و بیمه را تنظیم میکند. امضای مسئولان اتاق یزد در سیستم ICC ثبت شده و بارنامه کالاهای صادراتی باید توسط اتاق تأیید شود. این کارتها برای صادرات ضروری هستند و فقط اتاقهای بازرگانی آن را صادر میکنند.
اتاق یزد حدود ده مشاور در حوزههای مختلف دارد که اعضا میتوانند رایگان یا با هزینه کم از خدماتشان استفاده کنند.
همچنین دورههای آموزشی متنوعی برگزار میشود.
اتاق یزد ۹ کمیسیون تخصصی دارد که هر کدام به حوزههای خاص مانند گردشگری میپردازد.
جلسات کمیسیونها با حضور صنعتگران، مدیران دولتی و کارشناسان برگزار میشود.
برای مثال، در کمیسیون گردشگری، نمایندگان انجمنهای گردشگری، بوم گردی، آژانسها، هتلداران، میراث فرهنگی، شورای شهر و استانداری شرکت میکنند.
این جلسات مشکلات را بررسی و به نتایج عملی میرسند.
در سایر کمیسیونها نیز به همین صورت است.
سپهر افزود: قانون میگوید اتاقها مشاور سه قوه هستند و دولت باید در تصمیمگیریهای اقتصادی از آنها مشورت بگیرد.
اتاق نتایج کمیسیونها را به دولت میفرستد،هرچند میزان استفاده دولت متفاوت است.
یکی از ابزارهای مهم در اتاقها، "شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی" است که مسائل بخش خصوصی را مطرح و پیگیری میکند.
استاندار ، رئیس و اتاق دبیر آن و مصوباتش لازمالاجراست.
در یزد، ارتباط بخش خصوصی و نهادهای دولتی خوب است؛ زیرا دولت ظرفیت محدودی دارد و بدون همراهی بخش خصوصی نمیتواند کار کند.
از میان مشکلات مطرحشده، اغلب بدون بودجه و با تغییر کوچکی در قوانین میتوان مشکلات را مرتفع کرد.
مثلاً قبلاً پروندههای ارز در تهران تأیید میشد، اما حالا با پیگیری شورای گفتگو نماینده بانک مرکزی در یزد مستقر است .
دخالت بیش از حد دولت مانع بخش خصوصی
چالش اصلی فعالان اقتصادی، دخالت بیش از حد دولت است.
سپهر چالش اصلی فعالان اقتصادی را نبود زبان مشترک بین بخش خصوصی و دولتی دانست و گفت: گاهی با ادبیات متفاوت صحبت میکنند و این اختلاف مانع است. اتاق تلاش میکند این ارتباط را تسهیل کند.
مشکل دیگر اینکه دولت در تمام موارد دخالت بیش از حد دارد و مدام بخشنامههای متفاوت صادر میکند.
روزی از یک اقتصاددان سؤال شد چرا افغانستان بدون بانک مرکزی ارزش پولش افزایش مییابد، اما ایران با اقتصاددانان خبره با مشکل مواجه است؟ و او در جواب گفت: چون افغانستان بانک مرکزی ندارد!
واقعیت این است در ایران، دخالت دولت در همه موارد بهخصوص ارز زیاد است و دولت بخش خصوصی را منفعتطلب میبیند،
اما سپهر گفت: «ذات بخش خصوصی منفعت است، اما میتواند به منفعت عمومی تبدیل شود».
عدم اعتماد دولت باعث ازدسترفتن نقش بخش خصوصی میشود.
سپهر به سابقه تاریخی یزد اشاره کرد: یزد همیشه محور تجارت بود با کاروانسراها و تجار. نوآوریهایی مانند شکر از هند توسط یزدیها وارد شد.
شیرینی یزد به همین علت مشهور است.
در خصوص کنجد نیز به همین صورت بود؛ کنجد یک کالای تجاری بود و یزد تبدیل شد به مرکز محصولات کنجدی.
صنایع سنگین در یزد سابقه ندارند، پس فرصت بازگشت به تجارت و خدمات وجود دارد.
توسعه کیفی، حفظ صنایع، افزایش بهرهوری و تمرکز بر گردشگری ضروری است.
یزد ظرفیتهای زیادی دارد؛ مانند کویر و بافت تاریخی.
سپهر نقل کرد که نخستوزیر سابق ایتالیا گفت بازدید از یزد مانند سفر به ۲۰۰۰ سال پیش است و چنین تجربههایی در دنیا کمنظیر است.
این ظرفیتها میتواند منبع درآمدهای قابلتوجهی برای استان باشد.
گرچه تحریمهای بینالمللی و بستهبودن درهای کشور محدودیت ایجاد کرده، این وضعیت موقتی است و بهزودی یا در میانمدت فرصتها دوباره باز خواهد شد و تجارت استان میتواند با باز شدن درها جهش قابلتوجهی داشته باشد.