آسیانیوز ایران؛ سرویس اقتصادی:
بازار سرمایه ایران شاهد عرضه اولیه یکی دیگر از غولهای صنعت پتروشیمی است. شرکت پتروشیمی اروند، با نماد معاملاتی «اروند»، به زودی راهی تابلوی اصلی بازار دوم بورس تهران خواهد شد. این عرضه اولیه، از نظر حجم، یک رویداد قابل توجه است: ۶۰۰ میلیون سهم معادل ۵ درصد از کل سهام شرکت، در دسترس سرمایهگذاران خرد و حقیقی قرار خواهد گرفت. این حجم عرضه، نقدشوندگی مناسبی برای سهام ایجاد خواهد کرد. روش انجام این عرضه، «ثبت سفارش» یا Book Building است. در این روش، قیمت سهم نه به صورت ثابت، بلکه بر اساس تقاضای سرمایهگذاران و در یک بازه قیمتی از پیش تعیینشده «کشف» میشود. این روش به قیمتگذاری واقعیتر و کارآمدتر کمک میکند.
قیمت مبنا برای هر سهم «اروند» ۳۵,۳۷۷ ریال (معادل ۳۵۳۷ تومان) تعیین شده است. اما سرمایهگذاران میتوانند در بازهای از ۳۳,۲۵۵ ریال (کف) تا ۳۷,۵۰۰ ریال (سقف) برای خرید سهام پیشنهاد قیمت بدهند. نتیجه نهایی قیمت گذاری در این بازه خواهد بود. یک ویژگی جذاب و ایمنیبخش برای این عرضه، وجود «اختیار فروش تبعی» است. به عبارت ساده، خریداران این عرضه اولیه یک بیمهنامه در برابر افت قیمت دریافت میکنند. این اوراق به دارنده حق میدهد سهام خود را در تاریخ سررسید مشخصی با قیمتی تضمینشده بفروشد. قیمت اعمال این اختیار فروش تبعی ۵۰,۶۲۵ ریال (۵۰۶۲ تومان) و تاریخ سررسید آن اول دیماه ۱۴۰۵ است. نماد این اوراق در بازار «هاروند۵۱» خواهد بود. این مکانیزم به منظور حمایت از سرمایهگذاران و کاهش ریسک خرید در عرضه اولیه طراحی شده است.
پشت صحنه این عرضه، بازیگران بزرگ مالی کشور حضور دارند. کارگزاری خلیج فارس مدیر عرضه است و شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس (به عنوان مالک) متعهد عرضه. همچنین، سه شرکت تأمین سرمایه دماوند، خلیج فارس و کیمیا متعهد خرید ۵۰ درصد از سهام عرضه شده هستند که نشاندهنده اطمینان نهادهای حرفهای به این شرکت است. برای سرمایهگذاران خرد، محاسبه سرمایه مورد نیاز مهم است. برای خرید حداقلی ۲۰۰۰ سهم این شرکت (طبق روال معمول عرضهها)، با فرض خرید در سقف قیمتی (۳۷,۵۰۰ ریال)، نیاز به نقدینگی حدود ۷۵ میلیون ریال یا ۷.۵ میلیون تومان خواهد بود.
تحلیل شرکت پتروشیمی اروند و جایگاه آن در صنعت
شرکت پتروشیمی اروند یکی از واحدهای مهم و بزرگ صنعت پتروشیمی کشور است که در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی ماهشهر مستقر است. این شرکت در زنجیره ارزش محصولات پتروشیمی، معمولاً در بخش میانی یا پایانی (تولید محصولات با ارزش افزوده بالاتر) فعالیت میکند. صنعت پتروشیمی به دلیل وابستگی به نفت و گاز به عنوان ماده اولیه، همواره تحت تأثیر نوسانات قیمت جهانی انرژی و نیز سیاستهای ارزی کشور قرار دارد. با این حال، این صنعت از ارزآورترین بخشهای غیرنفتی اقتصاد ایران محسوب میشود و شرکتهای بزرگ آن اغلب سودآوری و گردش مالی قابل توجهی دارند. عرضه سهام چنین شرکت بزرگی، علاوه بر تأمین مالی برای توسعه احتمالی، گامی در جهت شفافسازی و افزایش کارایی از طریق حضور در بازار سرمایه است. عملکرد آینده سهام «اروند» به روند سودآوری شرکت، قیمت محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی و ثبات در تأمین مواد اولیه و انرژی وابسته خواهد بود.
بررسی مکانیزم «ثبت سفارش» و بازه قیمتی تعیینشده
روش ثبت سفارش (Book Building) نسبت به روش عرضه اولیه ثابت، پیشرفتهتر و مبتنی بر بازار است. در این روش، سرمایهگذاران نهادی و حقیقی در دوره پیش از عرضه، بر اساس تحلیل خود، پیشنهاد قیمت و تعداد سهام میدهند. در نهایت، قیمتی که بیشترین حجم تقاضا را در خود جمع کند، به عنوان قیمت قطعی عرضه انتخاب میشود. تعیین بازه قیمتی ۳۳,۲۵۵ تا ۳۷,۵۰۰ ریال حول محور قیمت مبنا (۳۵,۳۷۷ ریال) نشاندهنده تلاش برای کشف قیمت منصفانه است. اگر تقاضا قوی باشد، قیمت نهایی نزدیک به سقف (۳۷,۵۰۰ ریال) و اگر ضعیف باشد، نزدیک به کف (۳۳,۲۵۵ ریال) تعیین میشود. این انعطاف به تعدیل قیمت بر اساس دیدگاه بازار کمک میکند. مزیت این روش برای شرکت، کشف قیمت واقعی و استقبال بهتر از عرضه است. برای سرمایهگذاران نیز این اطمینان را ایجاد میکند که قیمت پرداختی آنها برآمده از توافق جمعی فعالان بازار است، نه یک رقم تحمیلی. موفقیت این روش در گرو مشارکت فعال و آگاهانه سرمایهگذاران نهادی است.
نقش و اهمیت «اختیار فروش تبعی» در کاهش ریسک سرمایهگذاران
اختیار فروش تبعی (Put Option) که برای این عرضه در نظر گرفته شده، یک ابزار مشتقه است که به خریدار حق میدهد (نه اجبار) که دارایی پایه (سهام اروند) را در تاریخ سررسید با قیمت از پیش تعیینشده بفروشد. این یک نوع بیمه در برابر افت قیمت است. قیمت اعمال ۵۰,۶۲۵ ریال، تقریباً ۴۲ درصد بالاتر از سقف بازه عرضه (۳۷,۵۰۰ ریال) است. این به معنای تضمین حداقلی برای بازدهی بالقوه سرمایهگذاران است. حتی اگر قیمت سهام در بازار به زیر این رقم بیاید، دارنده اوراق میتواند سهام خود را با قیمت ۵۰,۶۲۵ ریال بفروشد و از ضرر بیشتر جلوگیری کند.
وجود این اوراق دو اثر مهم دارد:
- اول، ریسک خرید در عرضه اولیه را به شدت کاهش میدهد و میتواند استقبال عمومی را افزایش دهد.
- دوم، به ایجاد ثبات در قیمت سهم پس از عرضه کمک میکند، زیرا دارندگان میدانند یک قیمت حمایتی پایینتر از بازار وجود دارد.
این مکانیزم در سالهای اخیر به ابزاری استاندارد برای حمایت از عرضههای اولیه بزرگ تبدیل شده است.
تأثیر حضور متعهدین خرید و نهادهای مالی معتبر
اینکه سه شرکت تأمین سرمایه بزرگ کشور (دماوند، خلیج فارس و کیمیا) متعهد خرید ۵۰ درصد از سهام عرضه شده شدهاند، سیگنال بسیار مثبتی به بازار ارسال میکند. تعهد خرید به این معناست که این نهادها، در صورت عدم استقبال کافی سرمایهگذاران خرد، باقیمانده سهام را خریداری میکنند. این اقدام دو هدف دارد: اول، اطمینان خاطر به شرکت عرضهکننده که کل سهام مورد نظر فروش خواهد رفت. دوم، ایجاد اعتماد در میان سرمایهگذاران خرد؛ زیرا آنها میدانند نهادهای حرفهای که به اطلاعات و تحلیل بهتری دسترسی دارند، به آینده این سهم خوشبین هستند. همچنین، مدیریت عرضه توسط کارگزاری خلیج فارس که از کارگزاریهای بزرگ و باسابقه است، بر نظم و صحت فرآیند عرضه میافزاید. این ترکیب از متعهدین و مدیران معتبر، ریسک اجرایی عرضه را به حداقل میرساند.
محاسبه سرمایه مورد نیاز و استراتژی سرمایهگذاری برای افراد خرد
با توجه به اعلام بورس، برای خرید ۲۰۰۰ سهم (که معمولاً حداقل سفارش در عرضه اولیه است) در سقف قیمتی (۳۷,۵۰۰ ریال)، نیاز به ۷۵,۰۰۰,۰۰۰ ریال یا ۷.۵ میلیون تومان نقدینگی است. سرمایهگذاران باید این مبلغ را در حساب عملیاتی خود در کارگزاری، در روز عرضه داشته باشند. نکته کلیدی برای سرمایهگذاران خرد این است که در روش ثبت سفارش، لزوماً همه متقاضیان به طور کامل سهام دریافت نمیکنند. اگر تقاضا بیش از عرضه باشد، سهام به صورت تناسبی بین متقاضیان تقسیم میشود. بنابراین، بهتر است سرمایهگذاران با توجه به تحلیل خود و نه صرفاً بر اساس هیجان، قیمت پیشنهادی معقولی در بازه تعیینشده ارائه دهند. با در نظر گرفتن اختیار فروش تبعی، این عرضه برای سرمایهگذاران محافظهکار جذاب به نظر میرسد، زیرا ریسک پایینآمدن قیمت از ۵۰۶۲ تومان را تقریباً به صفر میرساند. با این حال، سرمایهگذاران باید به این نکته نیز توجه کنند که این اوراق در دیماه ۱۴۰۵ سررسید میشود و اگر قیمت بازار بالاتر از ۵۰۶۲ تومان باشد، اعمال آن به صرفه نیست. در مجموع، این عرضه به دلیل پشتوانه قوی و مکانیزم حفاظتی، میتواند گزینه مناسبی برای تنوع بخشیدن به سبد سهام باشد.