آسیانیوز ایران؛ سرویس علم و تکنولوژی:
کاظم عاشوری گیلده - نویسنده و محقق - تا همین چند وقت پیش، همه مطمئن بودیم که یک روز کامل دقیقاً ۲۴ ساعت است. اما حالا به نظر میرسد سیارهٔ ما دیگر به این عدد پایبند نیست. بر اساس گزارشهای علمی، زمین در برخی روزها با سرعتی بیشتر از همیشه چرخیده؛ تا جایی که طول یک شبانهروز تا ۱.۶ میلیثانیه کوتاهتر از حالت عادی شده است. شاید این عدد در نگاه اول ناچیز باشد، اما برای سیستمهای حساس جهانی مثل GPS، بازارهای مالی یا سرورهای اینترنتی، همین اختلاف میتواند دردسرساز باشد.
چرا زمین تندتر میچرخد؟
پاسخ قطعی هنوز مشخص نیست، اما دانشمندان چند فرضیه جدی مطرح کردهاند. یکی از آنها ذوب شدن یخهای قطبی است؛ با جابهجا شدن حجم عظیمی از یخ به دریاها، توزیع جرم روی زمین تغییر میکند و همین میتواند بر چرخش سیاره تأثیر بگذارد. از طرفی، تغییر در جریانهای اقیانوسی و جوی، یا حتی حرکات درونی هستهٔ زمین هم از دیگر عوامل احتمالی هستند. همچنین، نوسانات کوچکی در محور چرخش زمین (که به آن «تلوتلوخوردن قطبی» میگویند) میتواند به کوتاه و بلند شدن روزها در بازههای زمانی بلندمدت منجر شود.
زمان در آستانهی تغییر رسمی
اگر این روند ادامه پیدا کند، ممکن است برای نخستین بار در تاریخ مجبور شویم یک "ثانیه" را از زمان رسمی جهانی کم کنیم؛ چیزی که به آن ثانیه کبیسه منفی میگویند. از سال ۱۹۷۲ تا امروز، همیشه ثانیههایی بهعنوان کبیسه افزوده میشدند تا ساعت اتمی با گردش زمین هماهنگ بماند. اما حالا صحبت از کم کردن یک ثانیه است؛ تصمیمی که میتواند پیامدهای بزرگی داشته باشد.
پیامدهای احتمالی
کم شدن یک ثانیه شاید برای ما در زندگی روزمره حس نشود، اما برای سیستمهایی که به دقت زمانی بالا نیاز دارند، تفاوت ایجاد میکند. به عنوان مثال:
- ماهوارههای ناوبری مثل GPS برای موقعیتیابی دقیق، به هماهنگی کامل با ساعت جهانی نیاز دارند.
- بازارهای مالی، بهویژه معاملات الگوریتمی، روی دقت میلیثانیهای حساس هستند.
- شبکههای اینترنتی و دیتاسنترها هم ممکن است با اختلال در ثبت زمان یا ترتیب دادهها مواجه شوند.
جمعبندی
زمین در حال تغییر است؛ نهفقط از نظر آبوهوا، بلکه حتی در ریتم چرخشش. اگرچه این تغییرات هنوز کوچکاند، اما میتوانند پیامآور تغییراتی بزرگ در آینده باشند. شاید لازم باشد زمان را، آنگونه که همیشه میشناختیم، دوباره تعریف کنیم.