آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
روزنامه والاستریت ژورنال در گزارشی اختصاصی از تهدید مستقیم دونالد ترامپ به نیکلاس مادورو خبر داده است. بر اساس این گزارش، رئیسجمهور آمریکا در تماس تلفنی اواخر هفته گذشته با همتای ونزوئلایی خود، صراحتاً وی را تهدید به حمله نظامی کرده؛ در صورت عدم کنارهگیری از قدرت! این تماس تلفنی که نشان از تشدید بیسابقه تنشها بین دو کشور دارد، در شرایطی صورت گرفته که ونزوئلا در ماههای اخیر با تحریمهای شدید آمریکا و فشارهای بینالمللی روبرو بوده است. ترامپ ظاهراً به مادورو اولتیماتوم داده که یا داوطلبانه قدرت را ترک کند یا با عواقب نظامی روبرو شود.
تهدید نظامی ترامپ به مادورو را میتوان نقطه عطفی در روابط دو کشور دانست. پیش از این، آمریکا به تحریمهای اقتصادی و فشارهای دیپلماتیک علیه ونزوئلا بسنده کرده بود، اما اکنون به نظر میرسد گزینه نظامی نیز به طور جدی در دستور کار قرار گرفته است. ونزوئلا که دارای بزرگترین ذخایر نفتی جهان است، از سال ۲۰۱۹ با بحران مشروعیت سیاسی روبرو بوده است. آمریکا و متحدانش خوان گوآیدو، رهبر مخالفان را به عنوان رئیسجمهور موقت به رسمیت شناختهاند، در حالی که مادورو همچنان بر اریکه قدرت باقی مانده است.
تماس تلفنی ترامپ با مادورو در آستانه انتخابات نوامبر آمریکا نیز میتواند دارای ابعاد داخلی باشد. ترامپ ممکن است در پی نمایش قدرت در عرصه سیاست خارجی برای تقویت موقعیت خود در رقابتهای انتخاباتی باشد. واکنش مادورو به این تهدید هنوز به طور رسمی اعلام نشده است، اما پیشبینی میشود کاراکاس به شدت به این اقدام آمریکا اعتراض کند. ونزوئلا در سالهای اخیر بارها آمریکا را به طراحی برای کودتا و براندازی متهم کرده است. این تهدید در شرایطی مطرح شده که نیروی دریایی آمریکا در ماههای اخیر حضور خود در دریای کارائیب را افزایش داده است. ناوگان جنوبی آمریکا نیز تحرکات بیشتری در نزدیکی آبهای ونزوئلا داشته است.کارشناسان بینالمللی هشدار دادهاند که حمله نظامی آمریکا به ونزوئلا میتواند به بحران انسانی بزرگی در این کشور و منطقه منجر شود. ونزوئلا که پیش از این نیز با مشکلات اقتصادی شدید دست به گریبان بوده، ممکن است در صورت حمله نظامی با فاجعهای انسانی روبرو شود.
ابعاد حقوق بینالملل و حاکمیت ملی
تهدید به حمله نظامی به یک کشور مستقل، نقض آشکار حقوق بینالملل و منشور سازمان ملل متحد است. بر اساس منشور ملل متحد، استفاده از زور علیه تمامیت ارضی و استقلال سیاسی کشورها ممنوع است. این تهدید میتواند زمینهساز تشکیل جلسه فوری شورای امنیت سازمان ملل متحد شود. ونزوئلا احتمالاً از این طریق به اقدام آمریکا اعتراض خواهد کرد.
روسیه و چین به عنوان متحدان اصلی ونزوئلا، قطعاً در شورای امنیت در مقابل این تهدید موضع گیری خواهند کرد. این دو کشور پیش از این نیز وتو کردن طرحهای آمریکا علیه ونزوئلا را بر عهده داشتهاند.
تأثیر بر امنیت منطقه آمریکای لاتین
تهدید نظامی آمریکا به ونزوئلا میتواند امنیت کل منطقه آمریکای لاتین را تحت تأثیر قرار دهد. کشورهای همسایه مانند کلمبیا و برزیل ممکن است مجبور به تقویت تدابیر امنیتی خود شوند. سازمان کشورهای آمریکایی (OAS) احتمالاً جلسه فوری برای بررسی این تهدید تشکیل خواهد داد. این سازمان پیش از این نیز درباره بحران ونزوئلا مواضع متفاوتی داشته است. کشورهای عضو آلبا (ائتلاف بولیواری برای مردم قاره ما) نیز قطعاً از ونزوئلا حمایت خواهند کرد. این بلوک که به رهبری ونزوئلا شکل گرفته، همواره در مقابل آمریکا موضع گرفته است.
پیامدهای اقتصادی و انسانی
حمله نظامی احتمالی به ونزوئلا میتواند به بحران انسانی بزرگی در این کشور منجر شود. ونزوئلا که پیش از این نیز با مشکلات اقتصادی شدید روبرو بوده، ممکن است در صورت حمله با قحطی و کمبود دارو روبرو شود. افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی از دیگر پیامدهای احتمالی این تهدید است. ونزوئلا دارای بزرگترین ذخایر نفتی جهان است و هرگونه بیثباتی در این کشور میتواند بر بازار نفت تأثیر بگذارد. بحران مهاجرت ونزوئلاییها نیز ممکن است تشدید شود. هم اکنون میلیونها ونزوئلایی به دلیل مشکلات اقتصادی کشور خود را ترک کردهاند.
تأثیر بر روابط بینالملل آمریکا
این تهدید میتواند به انزوای بیشتر آمریکا در صحنه بینالمللی بینجامد. بسیاری از کشورها ممکن است این اقدام را محکوم کنند. متحدان سنتی آمریکا در اروپا نیز ممکن است در قبال این تهدید موضع گیری کنند. آنان ممکن است از آمریکا بخواهند به جای اقدام یکجانبه، از راههای دیپلماتیک استفاده کند. این اقدام میتواند به تقویت گفتمان ضدآمریکایی در جهان بینجامد. بسیاری از کشورها ممکن است این تهدید را نشانهای از رفتار زورگویانه آمریکا تفسیر کنند.
سناریوهای محتمل آینده
- در سناریوی خوشبینانه، مادورو ممکن است تحت فشار این تهدید، به مذاکره برای انتقال مسالمتآمیز قدرت تن دهد. این سناریو میتواند به حل بحران بدون خونریزی بینجامد.
- در سناریوی محتمل، مادورو مقاومت خواهد کرد و آمریکا ممکن است حمله نظامی محدودی را تدارک ببیند. هدف چنین حملهای ممکن است تضعیف توان دفاعی ونزوئلا باشد.
- در سناریوی بدبینانه، حمله نظامی گسترده آمریکا به ونزوئلا میتواند به جنگ داخلی و بحران منطقهای بزرگی منجر شود. این سناریو میتواند ثبات کل منطقه آمریکای لاتین را تهدید کند.