آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
یک ژنرال چهارستاره بازنشسته آمریکا به صراحت از اهداف گسترده نظامی واشنگتن در منطقه کارائیب پرده برداشته است. ژوزف وتل، فرمانده پیشین ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا، در مصاحبهای تأکید کرد که افزایش حضور نظامی آمریکا تنها معطوف به ونزوئلا نیست. این ژنرال بلندپایه آمریکایی که سابقه فرماندهی بر یکی از مهمترین مناطق نظامی جهان را دارد،مدعی شد که اهداف واشنگتن فراتر از کاراکاس است. وی حضور ناو هواپیمابر آمریکا در منطقه را پیامی برای تمام دشمنان آمریکا از جمله جمهوری اسلامی ایران خواند. وتل با صراحت غیرمعمولی بیان کرد که پیام نظامی آمریکا نه تنها برای منطقه، بلکه برای دیگر حامیان ونزوئلا نیز ارسال میشود. این اظهارات در شرایطی مطرح میشود که تنشهای واشنگتن و کاراکاس در هفتههای اخیر شدت یافته است.
همزمان با این اظهارات، نیروهای آمریکایی در منطقه کارائیب مستقر شدهاند و کارزاری از حملات به قایقهای مظنون به قاچاق مواد مخدر آغاز کردهاند. این عملیات در نزدیکی سواحل ونزوئلا و اقیانوس آرام در جریان است. حکومت ونزوئلا به شدت اتهامات ارتباط با شبکههای قاچاق مواد مخدر را رد کرده است. مقامات ونزوئلا معتقدند واشنگتن به دنبال تغییر حکومت و کنترل منابع نفتی این کشور است. این اظهارات ژنرال آمریکایی در حالی مطرح میشود که تحلیلگران، افزایش حضور نظامی آمریکا در کارائیب را بخشی از راهبرد کلانتر واشنگتن برای اعمال فشار بر کشورهای مستقل میدانند. رویکرد جدید نظامی آمریکا میتواند تأثیرات گستردهای بر معادلات منطقهای و بینالمللی داشته باشد. این تحولات به ویژه در شرایطی رخ میدهد که جهان شاهد تحولات ژئوپلیتیک گستردهای است.
ابعاد راهبردی اظهارات ژنرال آمریکایی
اظهارات ژوزف وتل از چند جهت دارای اهمیت راهبردی است:
- اولاً این اظهارات توسط یک فرمانده سابق ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا مطرح شده که از جایگاه اطلاعاتی و نظامی بالایی برخوردار است. چنین افرادی معمولاً به اطلاعات محرمانه دسترسی دارند و اظهارات آنها میتواند بازتاب دهنده تفکر حاکم بر پنتاگون باشد.
- ثانیاً، صراحت ژنرال وتل در اشاره مستقیم به جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از اهداف فشار نظامی آمریکا حائز اهمیت است. این صراحت غیرمعمول نشان میدهد که واشنگتن دیگر تمایلی به پنهان کردن اهداف گستردهتر خود در منطقه ندارد.
- ثالثاً، زمانبندی این اظهارات نیز قابل تأمل است. این مصاحبه در شرایطی انجام میشود که جهان شاهد تشدید تنشها در چندین نقطه است و آمریکا به دنبال نمایش قدرت نظامی خود در مناطق مختلف جهان میباشد.
زمینههای تاریخی حضور نظامی آمریکا در کارائیب
حضور نظامی آمریکا در منطقه کارائیب به دههها قبل بازمیگردد. این منطقه همواره از نظر واشنگتن حیاتخلوت آمریکا محسوب میشده و آمریکا در طول تاریخ در امور داخلی کشورهای این منطقه دخالت کرده است. ونزوئلا به دلیل دارا بودن بزرگترین ذخایر نفتی جهان، همواره در کانون توجه آمریکا قرار داشته است. روی کار آمدن دولتهای چپگرا در این کشور و اتخاذ مواضع ضد آمریکایی، حساسیت واشنگتن نسبت به این کشور را افزایش داده است. ایالات متحده در گذشته نیز از ابزارهای مختلفی برای اعمال فشار بر ونزوئلا استفاده کرده است. تحریمهای گسترده، حمایت از مخالفان و تهدید نظامی از جمله این ابزارها بوده است. اما آنچه اکنون رخ داده، آشکارسازی اهداف منطقهای گستردهتر این اقدامات است.
پیامدهای منطقهای و بینالمللی
اظهارات ژنرال آمریکایی میتواند تأثیرات قابل توجهی بر معادلات منطقهای داشته باشد. از یک سو، این اظهارات میتواند موجب تشدید تنشها بین آمریکا و متحدان ونزوئلا از جمله ایران، روسیه و چین شود. از سوی دیگر، این اظهارات میتواند به بازتعریف نقشآفرینی آمریکا در نظام بینالملل بینجامد. رویکرد تهاجمی واشنگتن در منطقه کارائیب میتواند الگویی برای رفتار آمریکا در دیگر مناطق جهان باشد. واکنش کشورهای منطقه آمریکای لاتین به این تحولات نیز حائز اهمیت است. بسیاری از این کشورها که روابط خوبی با ونزوئلا دارند، ممکن است مواضع تندتری در قبال آمریکا اتخاذ کنند.
ابعاد حقوق بینالملل و موازین جهانی
اقدامات نظامی آمریکا در منطقه کارائیب از منظر حقوق بینالملل قابل بررسی است. استقرار نیروهای نظامی در نزدیکی سواحل یک کشور مستقل میتواند نقض حاکمیت ملی آن کشور محسوب شود. حمله به قایقهای مظنون به قاچاق نیز بدون مجوز سازمانهای بینالمللی ذیصلاح، از نظر حقوق بینالملل مشکوک است. آمریکا باید برای چنین اقداماتی مجوز شورای امنیت یا سازمانهای منطقهای مربوطه را کسب کند. اظهارات ژنرال آمریکایی درباره اعمال فشار بر دیگر کشورها نیز میتواند نقض اصول منشور ملل متحد باشد. این منشور بر احترام به حاکمیت ملی کشورها و عدم مداخله در امور داخلی آنها تأکید دارد.
چشمانداز آینده و سناریوهای محتمل
با توجه به اظهارات ژنرال وتل، میتوان سناریوهای مختلفی برای آینده ترسیم کرد:
- سناریوی محتمل، تداوم حضور نظامی آمریکا در منطقه و تشدید فشار بر ونزوئلا و متحدان آن است.
- سناریوی دوم، گسترش دامنه عملیات نظامی آمریکا به دیگر مناطق استراتژیک جهان است. آمریکا ممکن است از همین الگو برای اعمال فشار بر دیگر کشورهای مستقل استفاده کند.
- سناریوی سوم، تشدید واکنشهای بینالمللی و شکلگیری ائتلافهای جدید در مقابل آمریکاست. کشورهای مختلف ممکن است در مقابل این رویکرد تهاجمی واشنگتن، مواضع متحدانهتری اتخاذ کنند.