آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
فصل پاییز و زمستان امسال، نظام آموزشی کشور را بار دیگر در معرض چالشی جدی قرار داده است. در حالی که برخی استانها با پدیده آلودگی هوا دست و پنجه نرم میکنند، تعدادی دیگر با افزایش نگرانکننده موارد بیماری آنفلوآنزا روبرو هستند. استان گلستان نیز در زمره مناطقی است که برای محافظت از سلامت دانشآموزان، تصمیم به تعطیلی موقت مدارس گرفته است. بر اساس اطلاعیه رسمی، کلیه مدارس استان گلستان در همه مقاطع تحصیلی — از ابتدایی تا متوسطه دوم — در روزهای شنبه و یکشنبه، پانزدهم و شانزدهم آذرماه، به صورت غیرحضوری و از طریق روشهای مجازی اداره خواهند شد. این تصمیم، دامنه وسیعی از جمعیت دانشآموزی استان را تحت تأثیر قرار میدهد. زمینه این تصمیم، گزارشهای هشداردهنده دانشگاه علومپزشکی گلستان است. این نهاد تخصصی بهداشتی، روند افزایشی و قابل توجه ابتلا به بیماری آنفلوآنزا در سطح استان را به مسئولان آموزش و پرورش اعلام کرده و خواستار مداخله برای پیشگیری از تبدیل مدارس به کانونهای انتشار ویروس شده است.
آنفلوآنزا یک بیماری ویروسی بسیار مسری است که به سرعت در محیطهای بسته و شلوغ مانند کلاسهای درس گسترش مییابد. کودکان و نوجوانان نه تنها خود در معرض خطر هستند، بلکه میتوانند ناقلان بدون علامتی باشند که ویروس را به خانواده و جامعه منتقل میکنند. تعطیلی موقت مدارس، یک «مداخله غیردارویی» مؤثر و شناخته شده در مدیریت همهگیریهای ویروسی تنفسی است. این اقدام با کاهش چشمگیر تماسهای نزدیک، میتواند سرعت انتشار ویروس را کاهش داده، منحنی اپیدمی را پهنتر کند و به سیستم درمانی فرصت دهد تا بدون تحت فشار قرار گرفتن، به موارد شدید رسیدگی نماید. تصمیمگیری برای تعطیلی گسترده مدارس، همواره با ملاحظات پیچیدهای همراه است. از یک سو، حفظ سلامت جسمی دانشآموزان و جلوگیری از وقوع یک موج بزرگ بیمارستانی اولویت دارد. از سوی دیگر، تداوم فرآیند یادگیری و جلوگیری از وقفه تحصیلی نیز امری ضروری است. به نظر میرسد مسئولان گلستان با اولویت قرار دادن سلامت، راهکار آموزش غیرحضوری را برگزیدهاند. این تعطیلی دو روزه، فرصتی برای خانوادههاست تا با رعایت بیشتر پروتکلهای بهداشتی، مراقب سلامت فرزندان خود باشند. همچنین، فرصتی برای مدارس و معلمان است تا با تمرکز بر آموزش مجازی، خلأهای احتمالی ایجاد شده را پر کنند. موفقیت این طرح به آمادگی زیرساختهای فنی و همکاری تمامی ذینفعان بستگی دارد.
اکنون سؤال اصلی این است که آیا این تعطیلی دو روزه برای شکستن زنجیره انتقال کافی خواهد بود؟ یا با توجه به روند بیماری، نیاز به تمدید این مدت زمان وجود دارد؟ پاسخ این پرسش را دادههای اپیدمیولوژیک روزهای آینده و ارزیابی مجدد دانشگاه علومپزشکی مشخص خواهد کرد. در هر صورت، این تصمیم نشاندهنده هوشیاری مسئولان بهداشتی و آموزشی استان نسبت به یک تهدید جدی است.
اپیدمیولوژی آنفلوآنزا در گلستان و ضرورت مداخله زودهنگام
گزارش دانشگاه علومپزشکی گلستان مبنی بر «روند افزایش ابتلا» نشاندهنده ورود استان به موج شیوع فصلی آنفلوآنزا است. ممکن است شاخصهایی مانند افزایش ناگهانی غیبت دانشآموزان و معلمان، رشد موارد مثبت آزمایشگاهی، یا افزایش مراجعات به مراکز درمانی با علائم تنفسی، مبنای این هشدار بوده باشد. استان گلستان با شرایط آب و هوایی خاص خود، ممکن است الگوی متفاوتی از شیوع را تجربه کند. تعطیلی مدارس در این مرحله، یک اقدام «پیشگیرانه» و «کنترلی» است که هدف آن جلوگیری از اوج گرفتن ناگهانی موارد بیماری و درگیر نشدن بیمارستانها است. این تصمیم نشان میدهد نهاد بهداشتی استان به جای واکنش منفعلانه، در حال رصد فعال و مداخله به موقع است.
رویکرد مبتنی بر شواهد و نقش دانشگاه علومپزشکی
تصمیم بر مبنای «اعلام دانشگاه علومپزشکی» گرفته شده است. این موضوع حائز اهمیت است، زیرا نشان میدهد تصمیمگیری آموزشی (آموزش و پرورش) تحت راهنمایی و مستندات نهاد تخصصی بهداشتی (علومپزشکی) صورت گرفته است. این هماهنگی بینبخشی میان نهاد بهداشت و آموزش، کلید موفقیت در مدیریت بحرانهای سلامت عمومی است. دانشگاه علومپزشکی با شبکه نظارتی خود (مراکز بهداشتی، آزمایشگاهها، بیمارستانها) بهترین موقعیت را برای رصد وضعیت اپیدمیولوژیک دارد. استناد به گزارش آن، تصمیم تعطیلی را از حالت سلیقهای خارج کرده و به آن مشروعیت علمی میبخشد. این مدل همکاری باید در سایر استانها نیز تقویت شود.
عدالت آموزشی و چالش دسترسی به آموزش مجازی
تعطیلی سراسری مدارس در همه مقاطع، آزمونی بزرگ برای عدالت در دسترسی به آموزش دیجیتال در استان گلستان است. آیا دانشآموز در مناطق روستایی یا عشایری استان به اینترنت پایدار و ابزارهای هوشمند (موبایل، تبلت) دسترسی دارد؟ اگر زیرساخت لازم فراهم نباشد، این تعطیلی به معنای محرومیت واقعی این دانشآموزان از آموزش خواهد بود و شکاف آموزشی را عمیقتر میکند. آموزش و پرورش استان باید برای این دو روز، برنامهای اضطراری داشته باشد. استفاده از ظرفیتهای جایگزین مانند آموزش از طریق رادیو محلی، توزیع بستههای آموزشی خودآموز، یا حتی استفاده از مربیان رابط برای مناطق محروم میتواند راهکارهایی برای کاهش این نابرابری باشد. این بحران، لزوم سرمایهگذاری فوری بر زیرساختهای آموزشی دیجیتال در تمام مناطق را برجسته میسازد.
تأثیرات روانی-اجتماعی و مدیریت خانوادهها
تعطیلی ناگهانی مدارس، به ویژه برای والدین شاغل، فشار مضاعفی ایجاد میکند. مدیریت مراقبت از کودکان، نظارت بر آموزش آنلاین و نگرانی از عقبافتادگی تحصیلی، استرسزا است. در استان گلستان که ممکن است ساختارهای حمایتی مانند مهدکودک یا مراکز نگهداری گسترده نباشد، این فشار بیشتر حس میشود. اطلاعرسانی سریع و شفاف به خانوادهها درباره جزئیات آموزش مجازی و مدت زمان احتمالی تعطیلی، میتواند به مدیریت این استرس کمک کند. همچنین، فرهنگسازی برای استفاده درست از این دو روز — نه به عنوان تعطیلات، بلکه به عنوان ادامه آموزش در خانه — نیازمند همکاری رسانههای محلی و رهبران اجتماعی است. توصیههای بهداشتی برای پیشگیری از آنفلوآنزا در خانواده نیز باید به طور گسترده منتشر شود.
آمادگی برای سناریوهای مختلف
تعطیلی دو روزه (شنبه و یکشنبه) احتمالاً به عنوان یک اقدام اولیه و برای ارزیابی تأثیر آن در نظر گرفته شده است. مسئولان استانی باید با نظارت دقیق بر آمار مراجعه به مراکز درمانی و درصد غیبت در مدارس (پس از بازگشایی)، کارایی این تصمیم را بسنجند. آیا روند افزایشی موارد کند شده است؟ این دادهها مبنای تصمیمگیری برای تمدید یا عدم تمدید تعطیلی خواهد بود. همچنین، باید سناریوهای مختلفی برای ادامه ترم تحصیلی در نظر گرفته شود: اگر تعطیلی طولانی شد، چگونه میتوان از کیفیت آموزش اطمینان حاصل کرد؟ آیا امتحانات نیاز به بازنگری دارند؟ این پیشبینی و برنامهریزی، اضطراب را کاهش داده و اعتماد عمومی به مدیریت بحران را افزایش میدهد. در نهایت، این واقعه لزوم واکسیناسیون گسترده علیه آنفلوآنزا برای گروههای پرخطر (از جمله دانشآموزان دارای بیماری زمینهای) و معلمان را به عنوان یک راهکار پیشگیرانه بلندمدت، پررنگ میکند.