آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
استان آذربایجان شرقی در آستانه دو روز تعطیلی گسترده مدارس قرار گرفته است. بر اساس تصمیم فوری کمیته پدافند غیرعامل این استان، تمامی مدارس در مقاطع مختلف تحصیلی روزهای سهشنبه و چهارشنبه، ۲۵ و ۲۶ آذرماه ۱۴۰۴، تعطیل اعلام شد. این تعطیلی به صورت رسمی و برای کلیه شیفتهای صبح و عصر است و فعالیت آموزشی به طور کامل به فضای مجازی منتقل خواهد شد. دانشآموزان و معلمان موظف هستند تا برنامههای درسی را از طریق شبکه آموزشی دانشآموزی (شاد) دنبال کنند. دلیل اصلی این تصمیم، نگرانی از افزایش شیوع بیماریهای حاد تنفسی در میان دانشآموزان عنوان شده است. با نزدیک شدن به فصل سرما و افزایش تجمع در محیطهای بسته مانند کلاسهای درس، احتمال انتقال ویروسهای تنفسی به طور قابل توجهی بالا میرود.
کمیته پدافند غیرعامل استان با همکاری دانشگاه علوم پزشکی و اداره کل آموزش و پرورش، پس از بررسی آمار مبتلایان و روند شیوع بیماری، این تصمیم را به عنوان یک اقدام پیشگیرانه ضروری اتخاذ کرده است. هدف اصلی، قطع زنجیره انتقال و حفظ سلامت دانشآموزان و کارکنان آموزشی است. این تعطیلی ناگهانی، برنامههای آموزشی بسیاری از مدارس را تحت تاثیر قرار داده است. با این حال، دستورالعملهای مشخصی برای ادامه فرآیند آموزش به صورت غیرحضوری ابلاغ شده تا وقفهای در روند یادگیری ایجاد نشود. بر اساس اعلام مسئولان، نظارت بر حسن اجرای آموزشهای مجازی بر عهده مدیران مدارس و کارشناسان مربوطه خواهد بود. از خانوادهها نیز درخواست شده تا برای بهرهمندی بهتر دانشآموزان از آموزشهای آنلاین، فضای مناسب و نظارت کافی را فراهم کنند. این اولین بار نیست که مدارس آذربایجان شرقی به دلیل شیوع بیماریهای تنفسی تعطیل میشوند. در سالهای گذشته نیز مشابه چنین تصمیماتی در مقاطعی گرفته شده بود که تجربیات حاصل از آن میتواند به اجرای بهتر آموزش غیرحضوری در این دو روز کمک کند. در حال حاضر، سایر استانهای کشور نیز وضعیت مشابهی را از نظر افزایش بیماریهای تنفسی تجربه میکنند. بنابراین، احتمال تعطیلی مدارس در استانهای دیگر نیز وجود دارد، اگرچه هر استان بر اساس شرایط بومی و تصمیم کمیتههای مربوطه عمل خواهد کرد.
دلایل بهداشتی و اپیدمیولوژیک تعطیلی مدارس
تعطیلی مدارس به عنوان یک مداخله غیردارویی مهم در کنترل همهگیری بیماریهای تنفسی شناخته میشود. مدارس به دلیل تراکم جمعیت، تماس نزدیک و طولانی مدت دانشآموزان، و استفاده مشترک از وسایل و فضاها، میتوانند به کانونی برای انتشار سریع ویروسها تبدیل شوند. در فصل زمستان، ویروسهایی مانند آنفلوآنزا، ویروس سنسیشیال تنفسی (RSV) و اخیراً گونههای جدید کرونا، فعالیت بیشتری دارند. تعطیلی مدارس میتواند زنجیره انتقال را به طور موقت قطع کند، از بار بیمارستانها بکاهد و فرصتی برای واکسیناسیون و دیگر اقدامات پیشگیرانه ایجاد کند. تصمیمگیری برای تعطیلی باید بر اساس دادههای دقیق اپیدمیولوژیک باشد. احتمالاً دانشگاه علوم پزشکی تبریز و مراکز بهداشتی استان، افزایش معناداری در موارد بستری یا مراجعه به مراکز درمانی مربوط به بیماریهای تنفسی در بین گروه سنی دانشآموزی مشاهده کردهاند که منجر به این تصمیم فوری شده است.
تاثیرات آموزشی و روانی تعطیلی ناگهانی مدارس
تعطیلی ناگهانی مدارس اگرچه برای سلامت عمومی ضروری است، اما چالشهای آموزشی قابل توجهی ایجاد میکند. تغییر ناگهانی از آموزش حضوری به مجازی نیازمند آمادگی زیرساختهای فنی، مهارتهای دیجیتال معلمان و دانشآموزان، و دسترسی عادلانه به ابزارهای لازم است. از نظر روانی، این تعطیلی میتواند باعث ایجاد استرس در دانشآموزان، به ویژه مقاطع پایینتر شود. قطع ارتباط مستقیم با معلمان و همکلاسیها، کاهش تحرک فیزیکی و ماندن در خانه میتواند بر سلامت روان آنان تاثیر بگذارد. همچنین، خانوادههایی که والدین شاغل دارند، با چالش مراقبت از فرزندان مواجه خواهند شد. برای کاهش این تاثیرات، نقش شبکه شاد و معلمان بسیار پررنگ است. طراحی برنامههای درسی جذاب و تعاملی، ایجاد فضای پرسش و پاسخ آنلاین و توجه به سلامت روان دانشآموزان از طریق مشاوران مدرسه در بستر مجازی، میتواند به عبور از این دوره کمک کند.
نقش شبکه شاد و چالشهای آموزش مجازی در این شرایط
شبکه دانشآموزی شاد به عنوان پلتفرم رسمی آموزش مجازی وزارت آموزش و پرورش، بار اصلی ادامه آموزش در این دو روز را بر عهده دارد. موفقیت این طرح به کیفیت ارائه محتوا، پایداری سرورها در برابر ترافیک بالا و مشارکت فعال معلمان و دانشآموزان بستگی دارد. با این حال، چالشهای مهمی وجود دارد. دسترسی همه دانشآموزان به اینترنت با سرعت مناسب و ابزارهایی مانند تلفن هوشمند یا رایانه ممکن است یکسان نباشد. این امر میتواند منجر به ایجاد شکاف آموزشی بین دانشآموزان مناطق برخوردار و کمتر برخوردار شود. علاوه بر این، اثربخشی آموزش مجازی برای دروس عملی و مهارتمحور (مانند هنر، ورزش یا آزمایشگاه علوم) به مراتب کمتر از دروس تئوری است. معلمان و مدارس باید برای جبران این کاستی در روزهای بعدی حضوری، برنامهریزی ویژهای داشته باشند.
اقدامات مکمل و پیشگیرانه برای پس از بازگشایی مدارس
تعطیلی دو روزه یک اقدام موقتی است. برای کنترل پایدار بیماری، نیاز به برنامهریزی برای زمان بازگشایی مدارس وجود دارد. اقداماتی مانند غربالگری سلامت دانشآموزان در بدو ورود، تهویه مناسب و مستمر کلاسها، تداوم رعایت پروتکلهای بهداشتی و واکسیناسیون گروههای در معرض خطر ضروری است. همچنین، آموزش مستمر دانشآموزان، والدین و کارکنان مدرسه درباره راههای پیشگیری از بیماریهای تنفسی (شستشوی دست، استفاده از ماسک در صورت بیماری و...) باید در دستور کار قرار گیرد. تقویت خدمات بهداشت مدرسه و همکاری نزدیک با مراکز بهداشتی درمانی محلی نیز میتواند در شناسایی و مدیریت به موقع موارد جدید موثر باشد. این رویداد نشان میدهد که سیستم آموزشی باید برای شرایط مشابه در آینده آماده باشد. توسعه زیرساختهای آموزش ترکیبی (حضوری و مجازی) و تدوین برنامههای درسی انعطافپذیر میتواند تابآوری آموزشی را در برابر بحرانهایی از این دست افزایش دهد.
چشمانداز و احتمال تعمیم این تصمیم به سایر استانها
با توجه به اینکه افزایش بیماریهای تنفسی در فصل سرما پدیدهای ملی است، احتمال دارد سایر استانها نیز با توجه به شاخصهای بهداشتی خود، تصمیمات مشابهی اتخاذ کنند. به ویژه استانهای پرجمعیت و کلانشهرها که تراکم دانشآموزی بالاتری دارند، در معرض خطر بیشتری هستند. وزارت آموزش و پرورش و وزارت بهداشت likely (به احتمال زیاد) دستورالعملهای واحدی را برای سنجش وضعیت و تصمیمگیری درباره تعطیلی مدارس به استانها ابلاغ کردهاند. بنابراین، هر استان به صورت مستقل ولی بر اساس چارچوب کلی عمل میکند. تجربه موفق آذربایجان شرقی در اجرای این تعطیلی و مدیریت آموزش مجازی میتواند به عنوان الگویی برای سایر مناطق مورد بررسی قرار گیرد. همچنین، ارزیابی تاثیر این تعطیلی بر روند شیوع بیماری در استان، دادههای ارزشمندی برای تصمیمگیریهای آتی در سطح ملی فراهم خواهد کرد.