آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
مدارس استان هرمزگان در آستانه دو روز تعطیلی گسترده قرار گرفتهاند. بر اساس تصمیم فوری ستاد مدیریت بحران استان هرمزگان، تمامی مدارس در مقاطع مختلف تحصیلی روزهای سهشنبه و چهارشنبه تعطیل اعلام شدهاند. این تعطیلی بر اساس اعلام رسمی مدیریت بحران هرمزگان و باتوجه به پیشبینی وقوع آبگرفتگی صورت میگیرد. هدف اصلی از این تصمیم، حفظ ایمنی جان دانشآموزان، کارکنان آموزشی و خانوادهها در برابر مخاطرات ناشی از بارشهای شدید و احتمال آبگرفتگی معابر است. پیشبینیهای هواشناسی حاکی از شرایط جوی نامساعد برای استان هرمزگان است که میتواند منجر به بارشهای شدید و در پی آن، آبگرفتگی معابر، طغیان مسیلها و اختلال در تردد شهری و بین شهری شود. در چنین شرایطی، تردد دانشآموزان به ویژه در مناطق روستایی و حاشیه شهرها با ریسک بالایی همراه است. ستاد مدیریت بحران استان با در نظر گرفتن این پیشبینیها و با هدف اعمال رویکرد پیشگیرانه به جای واکنشی، این تصمیم مهم را اتخاذ کرده است. رویکرد پیشگیرانه نشاندهنده درسآموزی از تجربیات گذشته و تلاش برای به حداقل رساندن خسارات جانی در مواجهه با پدیدههای طبیعی است.
این تعطیلی شامل کلیه مقاطع تحصیلی، اعم از ابتدایی، متوسطه اول و دوم، و همچنین کلیه شیفتهای آموزشی خواهد بود. خانوادهها و دانشآموزان موظف هستند از ترددهای غیرضروری در روزهای یادشده خودداری کرده و توصیههای ایمنی اعلام شده از سوی مراجع مسئول را جدی بگیرند. در شرایطی که ممکن است آموزش با وقفه مواجه شود، انتظار میرود مدارس و معلمان با بهرهگیری از تجربیات گذشته در دوران همهگیری، برای ارائه راهنماییهای درسی از طریق کانالهای ارتباطی موجود (مانند شبکه شاد، گروههای پیامرسان و...) اقدام کنند. این تصمیم میتواند الگویی برای سایر استانهای ساحلی و جنوبی کشور باشد که در معرض خطر مشابه بارشهای شدید و سیلابی قرار دارند. تأکید بر اقدام پیشگیرانه پیش از وقوع حادثه، رویکردی هوشمندانه و مسئولانه در مدیریت ریسک است. نحوه عملکرد و اثربخشی این تصمیم در کاهش مخاطرات، پس از گذر از این شرایط جوی قابل ارزیابی خواهد بود. در عین حال، این رویداد اهمیت آمادگی خانوادهها و مدارس برای مقابله با بحرانهای طبیعی و لزوم داشتن برنامههای جایگزین آموزشی را بیش از پیش آشکار میسازد.
تحلیل دلایل ایمنی و پیشگیرانه تعطیلی مدارس
تعطیلی مدارس به دلیل پیشبینی آبگرفتگی، یک اقدام ایمنی محور و کاملاً پیشگیرانه است. تردد دانشآموزان در ساعات اوج بارش (معمولاً صبحها) میتواند آنان را در معرض مخاطرات جدی مانند افتادن در آبهای روان، برقگرفتگی ناشی از سیمهای افتاده، یا حادثه در وسایل نقلیه قرار دهد. بسیاری از مدارس، به ویژه در مناطق کمبرخوردار یا روستایی، ممکن است خود در معرض خطر آبگرفتگی یا حتی سیلاب قرار داشته باشند. جمعآوری دانشآموزان در چنین محیطهایی در روزهای پرخطر، میتواند مدیریت بحران را در صورت وقوع حادثه پیچیده و خطرناک کند. تصمیم مدیریت بحران هرمزگان نشان میدهد اولویت اصلی در این استان، حفظ جان شهروندان به ویژه قشر آسیبپذیر دانشآموز است. این تصمیم از یک نگاه آیندهنگر و ریسکمحور حکایت دارد که ترجیح میدهد به جای مواجهه با عواقب یک حادثه احتمالی، از وقوع آن پیشگیری کند.
نقش مدیریت بحران و هماهنگی بیندستگاهی در این تصمیم
اتخاذ چنین تصمیم سراسری و فوری، نیازمند هماهنگی کامل بین نهادهای مختلف است. ستاد مدیریت بحران استان هرمزگان احتمالاً با دریافت دادههای دقیق از سازمان هواشناسی، ارزیابی شرایط رودخانهها و مسیلها، و مشورت با اداره کل آموزش و پرورش استان، به این جمعبندی رسیده است. این تصمیم نشان از فعال بودن و آمادهبهعمل بودن ستاد مدیریت بحران استان دارد. اعلام به موقع تعطیلی به خانوادهها و مدارس، فرصت کافی برای برنامهریزی و آمادهسازی فراهم میکند و از سردرگمی لحظهآخیری جلوگیری مینماید. همچنین، این هماهنگی باید شامل آمادهسازی نیروهای امدادی، راهداری و شهرداریها نیز باشد تا در صورت وقوع آبگرفتگی، پاسخگو باشند. تعطیلی مدارس به کاهش حجم تردد در شهرها کمک میکند و امکان فعالیت بهتر و سریعتر این نیروها را در معابر اصلی فراهم میآورد.
تاثیرات این تصمیم بر خانوادهها و چالشهای نگهداری از کودکان
تعطیلی ناگهانی مدارس برای دو روز، چالشهای عملی برای بسیاری از خانوادهها به ویژه خانوادههای شاغل ایجاد میکند. برنامهریزی برای مراقبت از کودکان در روزهای کاری و اطمینان از امنیت آنان در خانه، نیازمند سازماندهی داخلی خانوادههاست. این وضعیت بر بهرهوری کاری والدین شاغل نیز تأثیر میگذارد و ممکن است برخی را مجبور به استفاده از مرخصی یا ایجاد ترتیبات خاص کند. برای خانوادههای کمدرآمد که امکان استفاده از خدمات مراقبتی را ندارند، این فشار میتواند بیشتر باشد. با این حال، این چالش در مقابل خطرات جانی احتمالی ناشی از تردد در شرایط آبگرفتگی، ناچیز است. جامعه و خانوادهها باید این تصمیم را به عنوان یک اقدام ضروری و مبتنی بر مصلحت عمومی بپذیرند و برای مدیریت چالشهای کوتاهمدت خود برنامهریزی کنند.
ملاحظات آموزشی و ضرورت برنامهریزی برای جبران تعطیلی
هر گونه تعطیلی غیرمنتظره، وقفهای در روند آموزش ایجاد میکند. اداره کل آموزش و پرورش هرمزگان موظف است دستورالعملهای مشخصی برای جبران این وقفه آموزشی به مدارس ابلاغ کند. این دستورالعملها میتواند شامل ارائه تکالیف هدفمند، استفاده از ظرفیت آموزش مجازی (شبکه شاد) یا برنامهریزی برای جبران ساعات درسی در روزهای آتی باشد. مدارس و معلمان باید بتوانند به سرعت با این شرایط سازگار شوند و ارتباط آموزشی خود با دانشآموزان را، حداقل به صورت راهنمایی و نظارت بر مطالعه، حفظ کنند. این امر به زیرساخت دیجیتال و مهارت معلمان وابسته است. تجربیات مشابه از گذشته (مانند تعطیلیهای طولانی مدت دوران کرونا) میتواند به مدارس در مدیریت بهتر این وقفه کوتاهمدت کمک کند. این رویداد همچنین ضرورت داشتن یک برنامه مدون و منعطف "آموزش در شرایط بحران" را برای سیستم آموزشی کشور پررنگتر میسازد.
چشمانداز و درسهایی برای سایر مناطق کشور
تصمیم پیشگیرانه هرمزگان میتواند یک الگوی قابل تعمیم برای سایر استانهای کشور، به ویژه مناطق ساحلی شمال و جنوب، مناطق کوهپایهای و سیلخیز باشد. در مواجهه با هشدارهای جدی هواشناسی درباره بارشهای شدید، تعطیلی مدارس باید به عنوان یک گزینه استاندارد و در دسترس مدیریت بحران در نظر گرفته شود. این اقدام نشان میدهد که رویکرد "انتظار و مشاهده" میتواند خطرناک باشد و در مدیریت بحرانهای طبیعی، اقدام زودهنگام بر اساس پیشبینیهای علمی بر واکنش دیرهنگام پس از وقوع حادثه ارجحیت دارد. ارزیابی پساکرد از این تصمیم (بررسی دقیق وضعیت جوی رخ داده و میزان خسارات) میتواند معیاری برای سنجش دقت پیشبینیها و اثربخشی تصمیم تعطیلی باشد. این دادهها به بهبود فرآیند تصمیمگیری برای موارد مشابه در آینده، نه تنها در هرمزگان که در کل کشور، کمک شایانی خواهد کرد.